Τι είναι η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία;

Η γνωστική-συμπεριφορική (ή γνωσιακή-συμπεριφοριστική) θεραπεία (ή cognitive-behavioral therapy ή CBT) είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας ιδιαίτερα αποτελεσματικό για το άγχος, την κατάθλιψη και πολλές συναφείς δυσκολίες. Βασίζεται στην αντίληψη ότι αυτό που σκεφτόμαστε, αυτό που κάνουμε και το πώς αισθανόμαστε επηρεάζουν το ένα το άλλο και κάνοντας αλλαγές σε οποιοδήποτε από αυτά τα τρία στοιχεία, μπορούμε να δημιουργήσουμε βελτίωση στα υπόλοιπα. Η CBT μπορεί να γίνει ατομικά ή σε ομάδες, αλλά η ατομική εργασία είναι πιο συνηθισμένη.

---

Η CBT χρησιμοποιείται ευρέως επειδή η έρευνα έχει δείξει ότι είναι πολύ αποτελεσματική για αρκετά συγκεκριμένα και κοινά ψυχολογικά προβλήματα. Σε ορισμένες καταστάσεις η CBT είναι πιο αποτελεσματική από τη φαρμακευτική αγωγή, ενώ για άλλες θεωρείται εξίσου αποτελεσματική.

Για ποια προβλήματα χρησιμοποιείται η CBT;

Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία χρησιμοποιείται για ποικίλες συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται:

• Ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή (OCD)

• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)

• Κατάθλιψη

• Κατάχρηση oυσιών και αλκοόλ

• Τριχοτιλλομανία, δερματιλλομανία και άλλες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές με επίκεντρο το σώμα (BFRBs)

• Διαταραχές πρόσληψης τροφής

• Θέματα σχέσεων

• Σεξουαλικές διαταραχές

• Διαχείριση θυμού

• Άγχος και κρίσεις πανικού

• Αγοραφοβία

• Κοινωνικό άγχος

• Αναβλητικότητα

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση

• Τελειοθηρία

Πώς είναι να κάνεις γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία;

Πολλοί άνθρωποι λένε ότι το να κάνεις CBT είναι σαν να κάνεις παραδοσιακή θεραπεία, αλλά είναι πιο πρακτική, απαιτεί περισσότερη δουλειά και αποδίδει καλύτερα αποτελέσματα. Άλλοι την περιγράφουν ως έναν συνδυασμό θεραπείας και μαθήματος. Όπως και σε ένα μάθημα, υπάρχει υλικό που αναμένεται να μάθετε.

Είναι συνεργατική

Στη CBT εσείς και ο θεραπευτής σας εργάζεστε μαζί ως ομάδα. Ο θεραπευτής και εσείς συζητάτε τι θα θέλατε να αλλάξετε στη ζωή σας, πώς να το πετύχετε καλύτερα και στη συνέχεια ξεκινάτε τη δουλειά για να πετύχετε αυτή την αλλαγή. Σας βοηθάει επίσης να αποφασίσετε για το είδος της αλλαγής που θα ήταν υγιής και ρεαλιστική. Καθώς κάνετε τη δουλειά για την επίτευξη του στόχου σας, ο θεραπευτής σας καθοδηγεί, σας καθιστά υπόλογους και υποστηρίζει εσάς και το έργο σας.

Είναι εστιασμένη στο παρόν

Σε αντίθεση με την παραδοσιακή θεραπεία, η CBT εστιάζει στα προβλήματα που αντιμετωπίζετε σήμερα στη ζωή σας. Τις περισσότερες φορές εσείς και ο θεραπευτής σας μπορείτε να βρείτε αλλαγές που μπορείτε να κάνετε σήμερα και οι οποίες θα ανακουφίσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε. Συνήθως αυτό δεν απαιτεί εκτεταμένη συζήτηση για την παιδική σας ηλικία.

Δίνει έμφαση στην επίλυση προβλημάτων

Η CBT μπορεί να σας φαίνεται εξαιρετικά πρακτική. Ας πούμε ότι ένας από τους στόχους σας είναι να μειώσετε την κατάθλιψη. Εσείς και ο θεραπευτής σας μπορεί να συμφωνείτε ότι η ενασχόληση με πιο ευχάριστες δραστηριότητες είναι πιθανό να βοηθήσει. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να περάσετε μέρος της συνεδρίας συζητώντας για το τι σας αρέσει να κάνετε και πώς μπορείτε να ξεπεράσετε τα εμπόδια στο να βάλετε αυτά τα πράγματα στο πρόγραμμά σας για την εβδομάδα.

Επικεντρώνεται (μερικές φορές) στις σκέψεις

Συχνά, η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία απευθύνεται σε αρνητικά και ανθυγιεινά μοτίβα σκέψης. Οι σκέψεις μας συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη διάθεσή μας, στο επίπεδο του άγχους μας και σε άλλα συναισθήματα. Με τον θεραπευτή σας μπορείτε να ανακαλύψετε διαφορετικούς τρόπους να σκέφτεστε για καταστάσεις που σας προβληματίζουν.

Βασίζεται σε δεξιότητες

Η CBT συνήθως βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν προβλήματα άγχους, σχέσεων και συναισθημάτων, μεταδίδοντας τους δεξιότητες. Όσο περισσότερο μπορείτε να βελτιωθείτε στη σχετική δεξιότητα, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, κάποιος που αντιμετωπίζει προβλήματα σχέσεων μπορεί να εργαστεί στο να βελτιώσει τη δεξιότητα της ανοχής του να νιώθει πληγωμένος. Κάποιος με ανεξέλεγκτη ανησυχία μπορεί να δουλέψει πάνω στη δεξιότητα να μιλάει στον εαυτό του για να ξεπεράσει το άγχος του. Κάποιος με κατάθλιψη μπορεί να προσπαθήσει να βελτιώσει την ικανότητά του να κάνει πράγματα προτού νιώσει ότι έχει αρκετή όρεξη να τα κάνει. Οι έρευνες δείχνουν ότι βελτιώνοντας δεξιότητες όπως αυτές, τα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι πιθανό να βελτιωθούν.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία CBT;

Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία είναι συχνά βραχυπρόθεσμη. Οι περισσότερες τυποποιημένες θεραπείες CBT διαρκούν 10-20 συνεδρίες, πράγμα που μεταφράζεται σε μερικούς μήνες εβδομαδιαίας θεραπείας. Η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται από παράγοντες όπως το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται, η σοβαρότητα του, η συνεργασία με το θεραπευτή και το κατά πόσο ολοκληρώνεται η δουλειά που έχει συμφωνηθεί μαζί του. Συνήθως η ολοκλήρωση αυτής της δουλειάς είναι κρίσιμη για την επιτυχία της θεραπείας. Σκεφτείτε το παραλληλισμό με τη σωματική άσκηση - αν απλά μιλάτε για γυμναστική μια φορά την εβδομάδα, δεν πρόκειται να βοηθήσει και τόσο πολύ. Η εκτέλεση της γυμναστικής, από την άλλη πλευρά, μπορεί να φέρει αλλαγή.